Woning, voorzieningen, economie, gronden, … Perspective verzamelt en analyseert de informatie die noodzakelijk is voor de ontwikkelingsstrategie van het Gewest.
De spelregels voor de stedelijke ontwikkeling in Brussel worden geformuleerd in verschillende verordenende en/of strategische instrumenten met gewestelijke of gemeentelijke draagwijdte.
Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) is een essentiële tool voor ruimtelijke ordening. Het bepaalt voor elke straat of huizenblok in het Brussels Gewest of er al dan niet gebouwd mag worden en zo ja, met welke bestemming (woningen, handelszaken, natuurgebied ...). Sinds 2001 is het GBP slechts gedeeltelijk gewijzigd. Vandaag de dag zijn er meer ingrijpende veranderingen nodig om de stad aan te passen aan de huidige en toekomstige sociale en milieuontwikkelingen.
Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) is een essentiële tool voor ruimtelijke ordening. Het bepaalt voor elke straat of huizenblok in het Brussels Gewest of er al dan niet gebouwd mag worden en zo ja, met welke bestemming (woningen, handelszaken, natuurgebied ...).
Het definieert functies, die in de ruimtelijke ordening "bodembestemmingen" worden genoemd, en legt de voorwaarden voor de ontwikkeling ervan vast. Het GBP heeft impact op de grond, de stedelijke structuur, de leefomgeving, het erfgoed, de milieubescherming ...
Het bestaat uit kaarten waarop de bestemmingen zijn gelokaliseerd en uit schriftelijke voorschriften, met andere woorden een juridische tekst die beschrijft wat er al dan niet is toegestaan voor de verschillende bestemmingen.
Het GBP staat bovenaan de hiërarchie van regelgevende plannen voor ruimtelijke ontwikkeling en is bindend voor zowel de overheid als particulieren.
Waarom deze aanpassing?
Een noodzakelijke aanpassing van het GBP
Het huidige GBP is sinds 2001 van kracht en werd slechts gedeeltelijk gewijzigd. Vandaag moet het rekening houden met en anticiperen op de huidige en toekomstige sociale en ecologische ontwikkelingen. Ook de opeenvolgende hervormingen van het BWRO (het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening) en de andere nieuwe geldende reglementeringen moeten erin worden verwerkt.
Een diepgaandere wijziging is dan ook noodzakelijk om de stad aan te passen aan de nieuwe uitdagingen en de grote vraagstukken van vandaag.
Het GBP moet een document worden:
dat up-to-date is;
dat breed wordt gedeeld met de belanghebbenden (bewoners, gebruikers, het maatschappelijk middenveld, gewestelijke en gemeentelijke actoren);
dat flexibeler is en meer vatbaar is voor verandering, zonder zijn rechtszekerheid te verloochenen;
dat rekening houdt met de maturiteit die het Gewest sinds 2001 heeft verworven.
De Brusselse Regering heeft Perspective belast met het doorvoeren van veranderingen en heeft vijf te aan te pakken hoofdlijnen geïdentificeerd:
het evenwicht van functies in de gemengde gebieden verduidelijken;
de doelstellingen van het Gewestelijk Mobiliteitsplan (GMP) erin verwerken;
de juridische haalbaarheid analyseren van het invoegen van gebieden waarvan de dichtheid moet worden vergroot of verkleind;
gebieden van grote biologische waarde die specifiek bijdragen tot het groene netwerk in stand houden;
een kader voor stadslandbouw creëren.
Deze hoofdlijnen beogen te zorgen voor samenhang met de andere plannen inzake ruimtelijke ordening en de natuurlijke netwerken en de netwerken van stadslandbouw te versterken.
Het GBP in zijn maatschappelijke, politieke en ecologische context: een tool voor zonering als deel van de oplossing voor de uitdagingen van vandaag.
Het GBP afstemmen op de maatschappelijke, politieke en ecologische context van Brussel, het land en de wereld is essentieel als we de grote uitdagingen van onze tijd willen aangaan, namelijk:
de transitie naar een duurzame wereld (milieu, levensstandaard);
collectieve en individuele vrijheden;
solidariteit tussen individuen en generaties;
gelijkheid tussen burgers en inclusie.
In dat verband heeft Perspective zichzelf een aantal prioriteiten gesteld om het proces tot aanpassing van het GBP te sturen en het Brussels Gewest in staat te stellen zijn rol als metropool ten volle waar te maken:
impact hebben ten gunste van het klimaat en de biodiversiteit;
streven naar maatschappelijk evenwicht en sociale rechtvaardigheid door in te zetten op huisvesting met een sociaal doel, diensten en voorzieningen (onderwijs, sport, vrije tijd ...), open en groene ruimten, productieactiviteiten, nieuwe sectoren ...;
voldoen aan de behoeften van vandaag en anticiperen op de behoeften van morgen om alle relevante vormen van bodemgebruik in stand te houden.
De actualisering van het GBP blijkt een belangrijk hulpmiddel voor transformatie, waarmee al deze prioriteiten rechtstreeks of onrechtstreeks kunnen worden aangepakt.
Share The City
Een naam voor de aanpassing van het GBP: "Share The City"
De aanpassing van het GBP kreeg de naam "Share The City". Die verwijst naar het streven naar evenwicht tussen de verschillende functies van de stad.
De naam geeft ook aan dat het GBP nog meer dan voorheen op het terrein een eerlijke en inclusieve verdeling van de stad moet weerspiegelen om alle nuttige toepassingen en een verbetering van de levenskwaliteit voor iedereen mogelijk te maken.
Dit vereist meer gemengd gebruik op bepaalde plaatsen om de vitaliteit van de stad te garanderen, waarbij wonen, werken, bevoorrading, onderwijs, vrije tijd ... worden gecombineerd. En ook een duidelijke en uitgesproken verdeling van de bestemmingen die zich moeten kunnen ontwikkelen om hun duurzaamheid en hun rol in de stad te garanderen, zoals groene ruimten en productieactiviteiten.
Share The City is verankerd in het stadsproject dat wordt uitgedragen door het GPDO (gewestelijk plan voor duurzame ontwikkeling) en zal geen enkele prioriteit links laten liggen: klimaat, biodiversiteit, maatschappelijk evenwicht, inclusiviteit, correct landgebruik ...
Met andere woorden, het GBP is de tool waarmee de ruimten van de stad kunnen worden gedeeld.
Share [about] the city
Share [about] the city
Het nieuwe GBP gaat ook over "share [about] the city". De verandering wordt aangedreven door een proces van collectieve intelligentie met de gewestelijke en gemeentelijke besturen, het maatschappelijk middenveld, verenigingen, wetenschappers en het grote publiek.
Het doel van collectieve intelligentie is om informatie bij de juiste bron te vinden, en dit in de verschillende fases van de wijziging van het GBP. Collectieve intelligentie is ook bedoeld om een dialoog op gang te brengen over het GBP en de aanpassing ervan en over de uitdagingen en grote stedelijke thema's die ermee samenhangen.
Van juni 2022 tot januari 2023 werden workshops gehouden met aangewezen vertegenwoordigers van de openbare instellingen die actief zijn in het Brusselse Gewest (gemeenten, gewestelijke besturen en instellingen van openbaar nut, actoren uit de verenigingswereld, gemeenschappen).
In maart en april 2023 werden drie ontmoetingen georganiseerd met het maatschappelijk middenveld en verenigingen, waarbij twintig verschillende entiteiten vertegenwoordigd waren.
In mei 2023 trok het team van Share The City naar drie Brusselse scholen om er de wijzigingvan het GBP te presenteren en te bespreken.
In september en oktober 2023 ontmoette het team van Share The City het grote publiek tijdens drie workshops in Molenbeek, Schaarbeek en Elsene.
In oktober 2023 werden wetenschappelijke actoren uitgenodigd voor een uitwisseling op hoog niveau over specifieke werkthema's.
Begin 2024 ontmoette het team van Share The City opnieuw de publieke actoren, het middenveld en wetenschappelijke actoren. Als orgelpunt werden op 19 maart 2024 alle actoren bijeengebracht tijdens een transversale werkgroep.
In de tweede helft van 2024 zijn nieuwe workshops met het grote publiek gepland.
Fasen
De fasen van het aanpassingsproces van het GBP
Start van de opdracht
Van 26 augustus tot 15 oktober 2021 is er een eerste raadpleging georganiseerd bij het grote publiek en alle gewestelijke actoren (maatschappelijk middenveld, verenigingen, gewestelijke besturen).
Op 23 december 2021 heeft de Brusselse Regering het besluit goedgekeurd waarmee de procedure voor de aanpassing van het GBP formeel wordt ingeleid.
Op 1 juni 2022 werd bij Perspective een informatiebijeenkomst gehouden met de gewestelijke en gemeentelijke instellingen.
Actualisering van de bestaande feitelijke toestand – Lopend
Het BWRO (Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening) bepaalt dat het nieuwe GBP de bestaande feitelijke toestand moet vermelden.
De bestaande feitelijke toestand is een kaart met daarop de huidige bestemmingen van alle percelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Diagnose - Lopend
De diagnose identificeert de veranderingen die het grondgebied heeft ondergaan en hun invloed op het evenwicht tussen de functies (bv. de achteruitgang van een functie ten gunste van een andere; de ontwikkeling van een functie ten koste van een andere, enz.).
Deze vaststelling biedt de mogelijkheid om de sterke en zwakke punten van de bestaande toestand vast te stellen en om daaruit de grote uitdagingen en doelstellingen af te leiden waarop het nieuwe GBP zal moeten inspelen (bv. instandhouding en ontwikkeling van ruimten waar de economische activiteiten zich kunnen ontwikkelen zonder de naburige functies te schaden).
Via een proces van collectieve intelligentie worden de belanghebbenden betrokken bij de vaststelling van die bevindingen, uitdagingen en doelstellingen.
De actualisering van de bestaande toestand en de diagnose worden tegelijk uitgevoerd en vormen een onontbeerlijke referentiestaat voor de ontwikkeling van een GBP dat de realiteit ter plaatse weerspiegelt en inspeelt op de maatschappelijke, economische en ecologische uitdagingen.
En daarna?
De volgende fasen zijn:
de identificatie van de grote intenties en mogelijkheden tot aanpassingen van het GBP;
concrete voorstellen voor de aanpassing van het GBP;
het ontwerp van GBP dat zal worden voorgelegd aan de Regering en aan het openbaar onderzoek;
en uiteindelijk het nieuwe GBP.
De aanpassing van het GBP is een langetermijnopdracht die begint tijdens de legislatuur 2019-2025 en zal worden voltooid tijdens de volgende legislatuur.
