Territorium Noord

 Beschrijving

Een gefragmenteerd gebied

Territorium Noord is een heterogeen deel van de stad. Het wordt gekenmerkt door een waaier aan structuren en grote sociale verschillen. Grote ongebruikte ruimten liggen er naast spoorweg-, weg- en kanaalinfrastructuren die het gebied fragmenteren.

Om deze dynamiek te stimuleren en in lijn te brengen met de doelstellingen van het Brussels Gewest, heeft Perspective van de Regering de opdracht gekregen om een gedeelde visie voor dit Territorium te ontwikkelen.

De denkoefening heeft betrekking op 'Territorium Noord' en niet alleen op de Noordwijk. Territorium Noord ligt op de grens van de gemeenten Sint-Joost-ten-Node, Schaarbeek en de Stad Brussel. Het beslaat een oppervlakte van 250 ha en telt bijna evenveel inwoners (36.690) als tijdelijke gebruikers, zoals werknemers (30.000). De keuze voor een denkoefening over deze perimeter berust op de doelstelling om na te denken over de ruimtelijke en sociale verbanden tussen de omliggende wijken en om alle bewoners van deze wijken, alsook de meer occasionele gebruikers ervan, bij de denkoefening te betrekken.

Plannen, tools, projecten

Er lopen in dit territorium heel wat overheidsinitiatieven om de leefkwaliteit en de toegang tot nabijheidsdiensten te verbeteren:

• Op het gebied van planning: het ontwerp van Richtplan van Aanleg (RPA) Max.
• Op het gebied van stedelijke herwaardering: doordat de wijk zich in de Zone voor Stedelijke Herwaardering (ZSH) bevindt, zijn er twee Stadsvernieuwingscontracten (SVC 1 en 2) en twee Duurzame Wijkcontracten (Helihaven-Antwerpen en Heuveltje) in uitvoering. Verschillende projecten in het kader van deze contracten worden afgerond in 2026.
• Met betrekking tot de kwaliteit van de openbare ruimten: het Beeldkwaliteitsplan (BKP), een landschappelijk en stedenbouwkundig kwaliteitsplan, faciliteert de realisatie van talrijke projecten ter verbetering van de openbare ruimten in de buurt van het kanaal.

Er zijn ook privé-initiatieven, met name van projectontwikkelaars, maar ook van verenigingen, de academische wereld en burgers, die de ontwikkeling van dit territorium beïnvloeden.

Diagnose en visie: een collectief werk

Na voorbereidend werk met verschillende actoren uit het werkveld, heeft Perspective in 2020 in samenspraak met de gewestelijke besturen, de gemeentebesturen (Sint-Joost-ten-Node, Schaarbeek en de stad Brussel) en de bevolking een diagnose opgesteld. In het kader daarvan werd eind 2020 een eerste publieke bevraging georganiseerd. De diagnose steunt op statistische, cartografische, historische en stedenbouwkundige gegevens van het Territorium en houdt rekening met de kansen en uitdagingen die in de gewestelijke en gemeentelijke plannen en programma's zijn geïdentificeerd.

Lees het document

De volgende stap in het proces, op basis van die diagnose, is het ontwikkelen van de gedeelde visie over de specifieke strategieën en tools die in de toekomst moeten worden ingezet.

Een tweede publieke bevraging

Na de ontwikkeling van de diagnose moeten de uitdagingen van het territorium en de belangrijkste elementen van een gedeelde visie voor de ontwikkeling van de verschillende wijken vastgesteld worden.

Om deze elementen samen met de inwoners, gebruikers en actoren van de stad te verfijnen, loopt er momenteel een tweede publieke bevraging.

Volgende stappen

Op basis van de analyse en de publieke bevragingen werkt Perspective verder aan de samenvatting en uitdieping van de verschillende thema's om tot een zo volledig mogelijk visievoorstel te komen.

De volgende drie stappen zijn gepland:

• Verdere ontwikkeling van de gedeelde visie met alle gewestelijke en gemeentelijke openbare actoren;
• Voorlegging aan de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van het volledige rapport 'Territorium Noord' met aanbevelingen voor de toepassing van specifieke tools;
• De toepassing van de strategieën en tools.

Achtergrond: naar een gedeelde visie

Om een duidelijk beeld te geven van de te volgen weg voor de wijkvernieuwing, was een overzicht van de vele werken en studies nodig. Perspective heeft bijgedragen door de ambities en denkpistes van de talrijke actoren die zich over dit hybride gebied hebben gebogen te bestuderen, analyseren en actualiseren.
Enkele van de vele ondernomen stappen:

• Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) - Making City (Architecture Workroom Brussels)
• Studies in het kader van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) en de leerstoel Circulaire Economie
• Project ter bevordering van de productieactiviteit van HUB (Think-Innovate-Develop)
• Verkennend onderzoek van de facilitator duurzame wijken
• Verslag van het seminarie 'North District, next step?', georganiseerd in juni 2018
  • Brochure
  • Presentaties
• Voortgangsverslag "Welke toekomst voor de Noordwijk?"
• Tijdelijke bezettingsprojecten en diverse stedelijke onderzoeken door het open netwerk 'LabNorth'
• Academische werken van de KUL, de ULB (Metrolab, MS URDE, Louiza), de UHasselt, het ISURU …